ИСТИНА

Στην ανακοίνωση αυτή θα παρουσιαστούν αποτελέσματα εθνογλωσσολογικής ανάλυσης των μυθολογικών προσώπων, τα οποία, σύμφωνα με τις λαϊκές παραδόσεις, ορίζουν την μοίρα του νεογέννητου μωρού. Το πρώτο μέρος της μελέτης είναι αφιερωμένο στην ανάλυση των ονομάτων αυτών των προσώπων (Μοίρες για την ελληνική παράδοση και орисници, наречници, суђеници και άλλα για τις παραδόσεις των Νότιων Σλάβων). Υπάρχει μία πολύ ενδιαφέρουσα ιδιαιτερότητα των τοπικών λαϊκών αντιλήψεων των Νότιων Σλάβων για τα μυθολογικά πρόσωπα αυτά: στους Σέρβους, στους Κροάτες και στους Βουλγάρους διαβάζουμε για μυθολογικά πρόσωπα αρσενικού γένους, που έχουν την ίδια λειτουργία με τα αντίστοιχα θηλυκά πλάσματα στα σέρβικα είναι (У)рис (Упис), και στα βουλγάρικα – уричник (урисник). Εξετάζοντας την νοτιοσλαβική παράδοση στο πλαίσιο του λεξοκολογίου που γενικώς έχει σχέση με την ορολογία των μυθολογικών προσώπων που ορίζουν την μοίρα, παρατηρούμε ότι εδώ υπάρχουν τρεις βασικές ρίζες: +суд-, +рек/ч-, +(о/у)рис- με την κοινή σημασία ‘ορίζω την μοίρα, μαντεύω, λέω, δικάζω’. Από αυτές τις ρίζες οι δύο πρώτες είναι σλαβικές, ενώ η τελευταία είναι ελληνικής προέλευσης. Είναι σημαντικό, ότι υπάρχου πάρα πολλά παραδείγματα με λέξεις ελληνικής καταγωγής (από το ορίζω) που έχουν άμεση σχέση με την έννοια της μοίρας. Τα δάνεια αυτά πέρασαν ευρέως στα Βαλκάνια και έδωσαν πολλά παράγωγα στις νότιες σλαβικές γλώσσες, παρ’ όλο που δεν έχουν κάποια ακριβή αντιστοιχία στην νέα ελληνική γλώσσα, γιατί στη σύγχρονη ελληνική παράδοση είναι γνωστά ονόματα μυθολογικών προσώπων, που προέρχονται από την αρχαία ελληνική γλώσσα, από τη ρίζα –μοίρ- (μοίρα): Μοίρες, Καλομοίρες. Στην ανακοίνωση θα παρουσιαστούν εθνογλωσσολογικοί χάρτες με ονόματα αυτών μυθολογικών προσώπων, με λαϊκές αντιλήψεις και παραδόσεις, στους οποίους φαίνονται τα κοινά σημεία και οι ιδιαιτερότητες αυτών των δοξασιών σε διάφορους πολιτισμούς των Νότιων Βαλκανίων. Με βάση την εθνογλωσσολογική μελέτη του ρητού, πραγματικού και δραστικού κώδικα του παραδοσιακού πολιτισμού, όπως φαίνεται στο παράδειγμα της παρούσας ανάλυσης μπορεί να προχωρήσει κατά κάποιον τρόπον η αναδόμηση των αρχαϊκών βαλκανικών στοιχείων